પર્યાવરણ, વન અને હવામાન પરિવર્તન મંત્રાલય વિભાગના મંત્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવને ભારત સરકારનાં એનિમલ વેલ્ફેર બોર્ડનાં સભ્ય અને સમસ્ત મહાજનનાં મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી ડૉ. ગિરીશ શાહ દ્વારા વિદેશી વૃક્ષોની પ્રજાતિઓ સામે તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરવા તથા ભારતીય મૂળનાં વૃક્ષોનાં વાવેતર અંગે વિવિધ રજૂઆતો કરવામાં આવી છે. તાજેતરમાં ભારતના સુપ્રીમ કોર્ટે જારી કરેલા નિર્દેશોના અનુસંધાનમાં રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારોને વન આવરણમાં ઘટાડો રોકવા અંગે ચેતવણી આપવામાં આવી છે. આ ઐતિહાસિક નિર્ણય ભારતીય પર્યાવરણ અને બાયોડાયવર્સિટીને રક્ષણ આપવા મહત્વપૂર્ણ છે. છેલ્લા ઘણા દાયકાઓથી ભારત દેશમાં જુદા જુદા રાજ્યોમાં સ્થાનીક પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચી રહ્યું છે. આ અંગે ભારત સરકારનાં એનિમલ વેલ્ફેર બોર્ડના સભ્ય અને સમસ્ત મહાજનનાં મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી ડૉ. ગિરીશ શાહે પર્યાવરણ, વન અને હવામાન પરિવર્તન મંત્રાલય વિભાના મંત્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવને આ અંગે વિવિધ રજૂઆતો કરી છે:

1. વિદેશી વૃક્ષોની પ્રજાતિઓ પર પ્રતિબંધ : છેલ્લા 75 વર્ષમાં કેટલાક વિદેશી વૃક્ષોની પ્રજાતિઓ જેમ કે પ્રોસોપિસ જુલિફ્લોરા, અકેસિયા મિઅર્ન્સી, લેંટાના કામારા, સેનના સ્પેક્ટાબિલિસ અને લિઉસેના લિઉકોસેફાલાને પરિચય આપવામાં આવ્યો છે, જેના કારણે ભારતીય પર્યાવરણને ભારે નુકસાન થયું છે. આ પ્રજાતિઓએ સ્વદેશી વૃક્ષોને ધકેલી દીધાં છે, ભૂગર્ભ જળના સ્તરને ઘટાડી દીધાં છે અને જીવ વૈવિધ્યના મૂલ્યમાં ઘટાડો કર્યો છે. આ વાવણ અને વિસ્તારને તાત્કાલિક રોકવા જરૂરી છે.
2. સ્વદેશી વૃક્ષોના પ્રોત્સાહન: ભારત પરંપરાગત સ્વદેશી વૃક્ષોની સમૃદ્ધ વનસ્પતિ ધરાવે છે, જે બાયોડાયવર્સિટીને મજબૂત બનાવે છે અને ઔષધિ, આર્થિક અને પર્યાવરણની દ્રષ્ટિએ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. કમ્પેન્સેટરી ફોરેસ્ટેશન ફંડ મેનેજમેન્ટ એન્ડ પ્લાનિંગ ઓથોરીટી (CAMPA) અને રાજ્ય વન વિભાગના તમામ વનોત્પન્ન કાર્યક્રમો હેઠળ માત્ર સ્વદેશી વૃક્ષો જેમ કે નીમ, પીપળ, વડ, જામુન, અર્જુન, આંબા, અને ઉંબરા જેવા વૃક્ષો જ વાવવાનો પ્રસ્તાવ રાખવામાં આવે.
3. સ્વદેશી વૃક્ષોની નિકાસ નીતિ વિકસાવી : જ્યાં વિદેશી પ્રજાતિઓને ધ્યાને લીધા વિના દેશમાં લાવવામાં આવી છે, ત્યાં ભારતે પોતાની સ્વદેશી પ્રજાતિઓનું વૈશ્વિક સ્તરે પ્રચાર પૂરતો કર્યો નથી. એક વ્યૂહાત્મક સ્વદેશી વૃક્ષોની નિકાસ નીતિ દ્વારા:
   • આદ્ય વૈશ્વિક સ્તરે ક્ષય પામેલી જમીનોને પુનઃસ્થાપિત કરી શકાય છે.
   • ખેડૂતો, નર્સરીઓ અને વન વિભાગ માટે આર્થિક લાભ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે.
   • ભારતમાં ટકાઉ વૃક્ષારોપણના ક્ષેત્રમાં વૈશ્વિક નેતૃત્વની સ્થાપના કરી શકાય છે.

આ અંગે વિદેશી વૃક્ષોના પરિચય પર પ્રતિબંધ મૂકે તેવી રાષ્ટ્રીય નીતિ ઘડવી અને માત્ર સ્વદેશી વૃક્ષોના વાવેતરનો નિર્દેશ આપવા અંગે વિનંતી કરાઈ છે. આ સાથે ડૉ. ગિરીશ શાહે રજૂઆત કરી છે કે વિદેશી વૃક્ષોના પ્રભાવગ્રસ્ત વન વિસ્તારોનું રાષ્ટ્રીય સર્વેક્ષણ કરીને તે વનોના પુનઃસ્થાપન અંગે યોજનાઓ અમલમાં લાવવી જોઈએ. આ સાથે વૈશ્વિક સ્વદેશી વૃક્ષ પ્રચાર પહેલ ચલાવવી, જેમાં વિદેશ મંત્રાલય અને વ્યાપાર મંત્રાલયના સહકારથી સ્વદેશી વૃક્ષોની નિકાસ માટે કાર્ય થઇ શકે છે. ભારતના પર્યાવરણ માટે આ એક મહત્ત્વપૂર્ણ ક્ષણ છે. આ પગલાંને અપનાવીને દેશના વનોને સુરક્ષિત કરી શકીએ, આર્થિક લાભ મેળવી શકીએ, અને વૈશ્વિક પર્યાવરણની પુનઃસ્થાપનના પ્રયાસમાં યોગદાન આપી શકીએ છીએ.